TÜRK VALSLERİ PLAK

HAMAMİZADE DEDE EFENDİ VE TÜRK VALSLERİ

Cihat Aşkın Türk Valsleri Plak

Türk Valsleri plağında birçok Türk bestecinin eserleri Cihat Aşkın önderliğindeki orkestra ile Kasım 2018’de İstanbul Yıldız Üniversitesi Ses Kayıt Stüdyolarında kaydedilmiş. İki plaktan oluşan albümde 17 eser yer alıyor. 16.yüzyıl ortaları Fransa’da ortaya çıkan vals, folklorik bir danstır. Günümüzde Viyana Valsi ve Modern Vals olarak iki kategoriye ayrılır.

Plağın kapağında yer alan görsel ise 1882-1960 yılları arasında yaşamış izlenimci Türk ressam İbrahim Çallı’nın ‘Park Otelde Yılbaşı Balosu (1930)’ adlı eseridir. Bu resmi ben çok severim, plağı keşfetmemde tabi ki etkisi oldu.

İsmail Dede Efendi’ye atfedilen albümde onun Yine Bir Gülnihal adlı eserini nasıl bir çırpıda yazdığı ile ilgili de bir yazı var.

“O da bu duyduğu yeni musikinin ahengine uygun, hem de daha güzel, hem de daha özgün, hem de taklit olmayan, hem de halkın kendini yabancı hissetmeyeceği bir eser besteleyebilirdi.

Çıktı ortaya ve dedi ki: Ben de yapabilirim. Ben de bu yeni müziği besteleyebilirim. Oturdu ve bir çırpıda Yine Bir Gülnihal’i besteledi. Bu şarkı günden güne dillere dolandı. Sarayda, sokakta, kıraathanelerde, mesire bahçelerinde ve her yerde.”

Plak bu eser ile başlıyor, babasının hamam işletmesinden dolayı Hamamizade olarak anılan İsmail Dede Efendi 1777 – 1845 yılları arasında yaşamış Türk bestecidir. 14 yaşında Yenikapı Mevlevihane’sine kabul olur ve Ali Nutki Dede Efendi’den dini müziğin inceliklerini öğrenir. 1797’de derviş olmasına karar verilir ve 1800’e kadar çile dönemini yaşar. Bu dönemde birçok eser üretir. Ürettiği eserler ile ünlenen Dede Efendi III.Selim tarafından Zülfündedir Benim Baht-ı Siyahım şarkısı ile beğeni alır ve mükafatlandırılır. 1800’de çile dönemini tamamlar ve Dede unvanını alır, sarayda baş müezzin olarak göreve başlayan Dede Efendi eserlerini üretmeye devam eder. Hac için gittiği Mekke’de koleraya yakalanarak ölen Dede Efendi’nin birçok eseri günümüze kadar gelmiştir.

İlk Türk valsi olarak bilinen Yine Bir Gülnihal ile ilgili TRT Radyo’da bir dinletiye denk gelmiştim. Dinletiden aklımda kalan; sizin hiç batı tarzında bir eseriniz yok mu diyen yabancı bir elçinin küçümseyici konuşmasına karşın Dede Efendi’nin vardı bir gidip bulayım diyerek bir odada çabucak Yine Bir Gülnihal’i besteleyip yabancı elçiye gelip vermesi ve bizim kulaklarımız seçkin müziğe aşinadır gibi bir şey demesiydi. Doğruluğu nedir bilmiyorum çünkü herhangi bir yerde böyle bir bilgiye rastlamadım. Bunun dışında birçok farklı hikaye de var eser ile ilgili ancak herhangi bir kaynakça verilmiyor.

İsmail Hakkı Bey’den de Fikrimin İnce Gülü eseri ilk plakta üçüncü sırada yer alıyor. 1865 – 1927 yılları arasında yaşamış Türk besteci ve öğretmen olan İsmail Hakkı Bey genç yaşta Muzika-i Hümayun’a girer. İstanbul Konservatuarı’nda solfej ve fasıl öğretmenliği de yapmış, İzzettin Hümayi ve Nuri Halil Poyraz gibi müzisyenlerin yetişmesinde etkin olmuştur.