BERGER PORTRELER

Sanatçılar Üzerine Yazılar

2018*Metis Yayınları

Berger (5.11.1926 - 2.1.2017) İngiliz ressam, yazar ve sanat eleştirmeni. Onun en çok bilinen kitabı Görme Biçimleri’dir diye düşünüyorum. Hatta bir belgeselini de çekmişti aynı isimle. Metis Yayınlarından Portreler kitabı Berger’ın çeşitli gazete, makale ve dergilerde yer almış yazılarının toplanmasıyla oluşmuş bir kitap. 2015 tarihli bir önsözü var yazarın ve orada kitaptaki resimlerin kasıtlı olarak siyah beyaz basıldığını ifade ediyor nedeni için şunları söylüyor “Nedeni ise bu eserlerin gösterdiklerinin, günümüz tüketim dünyasında parlak renkli röprodüksiyonlarla parası bol olanlar için tasarlanan kataloglarda lüks eşya kategorisine indirgenmek istenmesidir. Oysa siyah beyaz röprodüksiyonlar sadece hatırlamak içindir.”(s.14)

Kitapta kronolojik olarak 74 ressamı ve eserlerini ele alıyor Berger. Kimler var derseniz, kitap Mağara Resimlerinden başlıyor, Feyyum Mumya Portreleri, Brueghel, Dürer, Michelangelo, Caravaggio, Millet, Courbet, Monet, Van Gogh, Picasso, Matisse, Giacometti, Rothko, Pollock, Kossoff, Basquiat ve şuan yaşayan günümüz ressamlarından bir kaçı. Anlatımlar klasik bir sanat eleştiri kitabından çok farklı. Bir ressamı ve eserini gelişim sürecinde ele aldığı da oluyor aynı zamanda kişisel anılarıyla o ressama ya da esere ait açıklamalarda bulunduğu da oluyor.

Mesela Giovanni Bellini’yi farklı dönemlerde yaptığı 4 farklı Meryem ve İsa portreleriyle ele alırken, Hieronymus Bosch’u anlatırken bir mektupla Cehennem panelini bağdaştırıyor. Messina’dan bahsederken de müze görevlisi ile yaşadığı hem komik hem sıkıntılı bir anısından bahsediyor. Pollock ve eşi Krasner’den bahsederken evliliklerine ve ilişkilerine değiniyor. Bazen de bir ressamı sanat tarihi içerisine bıraktığı portreyle anıyor. Kitapta adı geçen tek Türk ressam olan Abidin Dino’nun resimlerinden, hayatından, Dino ve eşini ziyaret ettiği zamanki anılarından, öldüğü gün ve üzüntüsünden bahsediyor.

Kitapta şiirler, tiyatrolardan alıntılar gibi parçalar da yer alıyor. Kitap için kısaca söyleyeceğim sadece portreleri okumayacaksınız Berger’in Portreler ’inde anıları, eleştirileri, hayattan bazı kesitler, tespitler ve resimler müzeler hakkında keyifli bir okuma yapmış olacaksınız. Yani en azından ben kendim için böyle olduğunu söyleyebilirim. Keyifli okumalar.

Not: Bağlantılı olarak yine Metis Yayınlarından Berger Manzaralar kitabı da yeni yayımlandı. Okuduğumda onunla ilgili de yazacağım. Kitaplı günler.

Yazan Aylin K.I.