THEO'YA MEKTUPLAR

THEO’YA MEKTUPLAR

İzlenimci Hollandalı Ressam Vincent Van Gogh’un Kardeşine Mektupları

“Theo sen aşık mısın acaba? Keşke olsan. Çünkü, inan ki, yaşamın küçük eziyetlerinin bile bir değeri var. İnsan kimi kez korkunç umutsuzluğa kapılıyor, sanki cehennemdeymiş gibi hissediyor kendini ama başka, çok daha iyi şeyler de var işin içinde. Üç aşama var:

Birinci: Sevmemek ve sevilmemek

İkinci: Sevmek ve sevilmemek (benim durumum)

Üçüncü: Sevmek ve sevilmek.

Bana sorarsan ikinci aşama birinciden daha iyi, ama üçüncüsü! En harikası o!”

Ayçiçeklerinin ressamı, yıldızlı gecelerin, hüznün, yalnızlığın ve ‘sarı’nın. Vincent van Gogh 30 Mart 1853’te Hollanda Zundert’te doğdu, babası bir papazdı. Vincent’ın doğumundan dört yıl sonra ise kardeşi Theo dünyaya geldi. Vincent 16 yaşında Lahey’de resim alıp satan Gaupil ve Ortakları Şirketi’ne girdi bir süre çalıştı. Kardeşi Theo’da aynı şirketin Brüksel şubesinde çalışmaya başlamıştı. Vincent ve kardeşi ile mektuplaşmalar 1872 yılına dayanır.

Kitabın başında Vincent van Gogh’un kronolojik olarak kısa bir özgeçmişi yer alıyor. Ressamın yazdığı mektupları okurken hayatına önceden bir göz atmış olmak iyi oluyor. Van Gogh’un Theo’ya yazdığı mektuplar zamansal olarak altı başlık altında toplanmış. İlk yıllar, Hollanda yılları, Paris, Arles, Saint Remy, Auvers Sur Oise.

Vincent kardeşine epey mektup yazmıştır, Amsterdam’daki van Gogh Müzesi’nde mektupların orijinallerini de görmüştük, fakat Vincent sadece Theo’ya değil tanıdığı birçok insana mektuplar yazmış, arkadaşı ressam Gauguin gibi. Kitapta yalnız Theo’ya olan mektuplar yer alıyor. Hollanda, Paris ve Arles yılları, ressamın akıl hastanesinde geçirdiği dönemler ve Auvers. Kardeşine yazmayı hiç bırakmayan Vincent, Theo’dan maddi ve manevi destek görür. Mektuplarda sanatsal kaygıları, arayışları, okuduğu kitaplar ve yazarlar hakkındaki düşüncelerini kardeşi ile paylaşan Vincent, yaşadığı yeri, resimlerini, ruh halini ve ihtiyaçlarını ayrıntılı bir şekilde kaleme alıyor kardeşi Theo’ya yazdığı mektuplarda. Aynı zamanda mektuplarında kardeşine gönderdiği eskizler ve karalamaların görselleri de kitapta yer alıyor. Yani mektupları okurken Vincent van Gogh’un yaşamına, duygularına ve dönemin yaşam koşullarına tanıklık etmiş oluyorsunuz.

Öğretmenlik, vaizlik yapan ve kitapçıda çalışan Vincent 27 yaşında ressam olmaya karar verip maden işçilerini çizmeye başlar. Aynı yıl Brüksel’e gidip anatomi ve perspektif dersleri alan Vincent van Gogh kardeşi Theo’dan maddi yardım alarak ressamlık hayatına başlar. 27 Temmuz 1890’da tabanca ile kendini vuran Vincent van Gogh 29 Temmuz’da ölür. 37 yaşında ölen Vincent sadece 10 yılda birçok eser üretmiş ve sanat tarihine adını yazdırmıştır. Yaşadığında resim satamayan ve çevresince pek sevilmeyen, mutsuz, fakir bir yaşam süren Vincent van Gogh ürettiği eserler ile kendinden sonra birçok ressama ilham kaynağı olmuştur.

Kitaptan birkaç alıntı ile bitiriyorum, Vincent’ın mektupları pek çok eleştiri, arayış ve sorgulamayla hüzünlendiriyor ve düşündürüyor. Mektuplarını okuduktan sonra onun resimlerine bir daha bakmanızı tavsiye ederim.

“…yorgunsak eğer, bu daha önceden çok uzun bir yolu yürüdüğümüzden değil midir? Ve insanın yeryüzünde verilecek bir savaşı olduğu doğruysa, o bezginlik duygusu ve başın yanıp tutuşması, uzun süredir mücadele ettiğimizin bir göstergesi değil midir?”

“Tüylerini dökme, tüy değiştirme, vakti kuşlar için neyse, biz insanlar için de düşkünlük ve mutsuzluk dönemleri aynı zor zamanlar. Böylesi bir tüy dökme döneminde ömrü billah kalabilir kişi, ya da atlatır, yenilenmiş olarak döner... Ama ne olursa olsun, başkalarının gözü önünde yapılamaz bu, çünkü hiç de eğlenceli bir şey değil… Öyleyse saklanmaktan başka çare yok. İyi ya, öyle olsun.”

“Bu kitaplar gerçeklikle dolu; ama gerçeklikten daha gerçek olan nedir, yaşamın kendisinden daha çok yaşam nerdedir? Ve bizler, elimizden geldiğince yaşamaya çalışan bizler, neden daha yoğun yaşayamıyoruz?”

“Çoğu kişinin gözünde neyim, kimim ben, bir hiç, ya da aksi suratlı, yadırgı bir adam, toplumda doğru dürüst bir yeri olmayan, hiçbir zaman da yer bulamayacak olan, kısacası, alçağın alçağı biri. Pekala, diyelim ki bunlar doğru, gene de yapıtlarımla, böylesi yadırgı bir adamın, böylesi bir hiçin yüreğinde neler olduğunu dünyaya göstermek isterdim.”